Koning Willem I der Nederlanden

Geboren als Willem Frederik Prins van Oranje Nassau (1772 – 1843), derde zoon van stadhouder Willem V .  In 1795 stond hij als kapitein-generaal van het staatse leger tegenover de oprukkende Franse legers van Napoleon.  Toen de Fransen oprukten vluchtte hij met zijn vader naar Engeland.  De politieke rol van stadhouder Willem V was uitgespeeld, maar Willem Frederik had nog steeds ambities om stadhouder te worden.  In 1801 probeerde hij Napoleon er toe te bewegen hem tot consul van Nederland te benoemen.  Napoleon weigerde.

Nadat Napoleon verdreven was zette Willem voor het eerst sinds 18 jaar weer voet op Nederlandse bodem.  Gedurende zijn verblijf in Londen was hij per brief uitgenodigd om  “soeverein vorst” van Nederland te worden.  Op 30 november 1813 arriveerde hij per schip in Scheveningen. Op 1 december werd hij formeel tot soeverein vorst uitgeroepen.  Op 16 maart 1815 nam soeverein vorst uit eigen beweging zelf de titel  “koning der Nederlanden aan”.

Tijdens zijn regeringsperiode ontwikkelde Willem I zich tot een absoluut monarch en verlicht despoot. Tegelijkertijd bleek hij een gewiekst zakenman.  Hij investeerde in de ontwikkeling van stoommachines, investeerde in industrieën in de zuidelijke Nederlanden, in het aanleggen van kanalen, e.d. Hij schroomde daarbij niet om de winsten zelf op te strijken, maar alle verliezen kwamen voor rekening van de Nederlandse staat.  Hij geldt als de eerste kapitalistische monarch (de koopman-koning) van Europa die zijn eigen vermogen enorm wist te vergroten, terwijl de arbeidersklasse steeds verder verpauperde.  

In 1830 werd hij geconfronteerd met een opstand in de zuidelijke Nederlanden die zou leiden tot de onafhankelijke staat België. Het zou tot 1839 duren voor Willem I België als staat zou erkennen.  In die tussenliggende jaren hield Willem I het Nederlandse leger in volle oorlogssterkte. Dit had tot gevolg dat de staatsschuld zo opliep, dat Nederland tegen 1840 praktisch bankroet was.

In 1840 deed Willem I afstand van de troon ten behoeve van zijn zoon Willem II.

Willem I nadat hij afstand van de troon had gedaan.

Tom Verhoeven

Auvergne, Lente 2013