In mijn vorige
bijdrage aan deze weblog toonde ik wat foto’s van Franse wolven en van onze
eigen wolfhond Britt. Ik vroeg me af of lezers van mijn blog het verschil
konden zien tussen een wolf en een wolfhond. Zelf zag ik het als een aanloopje
voor een tekst over het verschil en de overeenkomsten tussen wolven en
wolfhonden. Op dit deel van de bijdrage heb ik echter nauwelijks reacties
gehad. Tot mijn verbazing reageerden juist veel mensen op mijn inleidende tekst
waarin ik heel beknopt inging op de komst en verspreiding van de wolf in
Frankrijk. Reden om juist op die beknopte inleiding nog eens terug te komen.
De foto’s van de
Franse wolven zijn allen genomen in de Mercantour, een beschermd natuurgebied
bij de Zwitserse grens. De Franse wolvenpopulaties die de laatste jaren
gesignaleerd worden blijken vrijwel zonder uitzondering van oorsprong uit
Italie te komen. Aanvankelijk werden ze alleen in de Zwitserse Alpen gezien en
vervolgens vond een troep wolven zijn thuis in de Mercantour, van daaruit is de
verspreiding door Frankrijk begonnen. Het laatste stukje Frankrijk waar voor
die tijd nog enige wolven voorkwamen waren de Pyreneeen. Deze wolven staan ook
wel bekend als Iberische wolven en leven vooral in het noorden van Spanje en Portugal.
Deze Iberische wolf trekt niet Frankrijk in, maar trekt juist steeds verder
naar het zuiden.
Ik heb me lang
niet gerealiseerd dat er echt een hek (het ijzeren gordijn) gebouwd was tussen
West Europa en de Oostbloklanden, ik zag het meer als een politieke statement,
een uitdrukking om het harde verschil tussen twee partijen te duiden. Maar dat
hek bestond dus echt en het voorkwam niet alleen dat mensen de grenzen
overstaken, maar ook veel wild. Het hek is inmiddels verwijderd en daardoor
zien we in vrij korte tijd ineens een verspreiding van wolven vanuit de
voormalige Oostbloklanden naar het Westen. Vorig jaar werd er naar verluid
zelfs een wolf gesignaleerd in Nederland. Deze zou dan afkomstig moeten zijn
een wolventroep die zijn oorsprong in Oost-Duitsland of Polen heeft.
In Frankrijk
hebben de van oorsprong Italiaanse wolven de Pyreneeen allang bereikt. De
Auvergne zijn ze al gepasseerd, ze worden al geruime tijd gesignaleerd in de
Vogezen. En ofschoon er nog geregeld wolven worden afgeschoten, doen ze het
grosso modo goed. Alleen de snelle verspreiding van de wolven duidt daar al op.
Sommige mensen
verwelkomen de komst van de wolf, anderen vervult hun komst met afschuw. En dat
merk je aan de tegengestelde reacties op bijvoorbeeld de beelden van vorig jaar
van die ene enkele wolf op de Veluwe. Mensen hebben veel misvattingen over de
natuur en zeker over wolven.
Wat mezelf
betreft; ik ben geen liefhebber van wat ik voor het gemak maar Disney-natuur
noem. De natuur is niet snoezig en zeker niet altijd aardig. Wie onvoorbereid
de natuur intrekt komt er al snel achter dat de natuur meedogenloos en
gevaarlijk kan zijn. Toch heb ik er minder moeite mee als iemand een boom
knuffelt dan dat iemand met een enorme shovel de ene boom na de andere omwalst omdat
er blaadjes van die bomen op zijn gazon vallen. Dat laatste toont niet alleen
onbegrip voor de natuur, maar zelfs een zekere agressie en dominantie jegens de
natuur die zich niet zal beperken tot die enkele bomen, maar ook zal uiten in
andere vormen in de omgang met de natuur en ongetwijfeld in het dagelijkse
leven. Het beeld van de wolf als een aaibaar knuffeldier is naief, maar het
beeld van de wolf als agressief en gevaarlijk waar stante pede tegen opgetreden moet worden is gebaseerd op
onwetendheid en vooringenomenheid.
Is de terugkeer
van de wolf in de Franse natuur een goed teken? Als we ons de flora en fauna
voorstellen als een piramide, dan maken de roofdieren het bovenste deel van die
piramide uit. Er zijn dus veel minder roofdieren, vleeseters, dan dieren die
voor hun dagelijkse maaltijd afhankelijk zijn van plantaardig voedsel. Dat zal
ook altijd zo blijven. Roofdieren die geconfronteerd worden met minder voedsel
krijgen minder jongen. Of trekken weg. Om die reden kunnen we stellen dat er
een zeker streven naar balans te vinden is in de natuur. Het betekent ook dat
je om te achterhalen of er sprake is van zo’n balans je in feite alleen hoeft
te kijken naar de roofdieren. Doen die het goed, dan betekent dat dat alle dieren
en planten lager op de piramide het ook goed doen. Het feit dat de wolf het
goed doet in de Franse natuur duidt er op dat hij zijn oorspronkelijke plaats
weer heeft kunnen innemen. En dat is iets dat we als natuurliefhebber of als
bosbeheerder alleen maar kunnen toejuichen.
Maar hoe zit dat
dan met de risico’s? Zullen de wolven het vee van de boeren niet aanvallen? Af
en toe verschijnt er in een schreeuwerige krant een bericht waarin melding
gemaakt wordt van hele slachtingen in schapenkuddes. En steevast wordt er naar
de wolf gewezen als de dader. Het valt niet te ontkennen, het komt voor dat een
wolf een schaap of lam pakt. Boeren die daar aangifte van doen krijgen daar ook
een ruime vergoeding voor van de overheid. Wat dat betreft is het eerder lastig
voor de boer (niemand houdt van papierwerk) dan dat het een serieus probleem
is. Wanneer het om meerdere schapen gaat die gewond of dood op het veld achter
gelaten worden dan kan in de meeste gevallen aangetoond worden dat het niet om
wolven, maar om door mensen opgevoede honden gaat. Daar wil de boer niets van
weten, want door honden gedode schapen worden niet vergoed! En hij is er ook
niet voor verzekerd! De boer heeft er een financieel belang bij dat elk dood
schaap een slachtoffer van de wolf is. En dat de mythe van de wolf als
fanatieke schapendoder in stand blijft.
Wetenschappelijk
onderzoek heeft allang laten zien dat de wolf als we hem voor de keuze stellen
de voorkeur geeft aan ree, wild zwijn en kleiner wild. Een schaap zal hij pas
pakken als er geen andere keuze meer is.
Tom Verhoeven
Auvergne, lente
2012
Geen opmerkingen:
Een reactie posten